http://www.iucn.org/

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (International Union for the Conservation of Nature - IUCN), 185 ülkeden 1300’ün üzerinde Hükümet kuruluşu ve sivil toplum örgütünü aynı çatı altında toplamaktadır.

IUCN’in kuruluş statüsü 1948’de Fransa’nın Fontainebleau şehrinde kabul edilmiştir. Daha sonra değişik aralıklarla yapılan Genel Kurul toplantılarında değiştirilen Statü, IUCN’in anayasası niteliğindedir. 2004 yılında düzenlenen IUCN Kongre’sinde statüde bazı değişiklikler yapılmıştır.

Sekretaryası İsviçre’nin Cenevre yakınlarındaki Gland kasabasında yerleşik olan IUCN, doğal hayatın bütünlüğünü korumak, kaynakların hakça ve sürdürülebilir kullanımı konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla faaliyet göstermektedir. Kuruluş, çevre ve doğanın korunması ve sürdürülebilir çevre yönetiminin sağlanmasına yönelik uluslararası çabaları organize etmekte, “clearinghouse” olarak işlev görerek, doğanın korunmasına yönelik politikaların geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.

IUCN, üye ülkelere çevre politikalarının oluşturulmasında danışmanlık hizmetleri vermesinin yanısıra, doğal dünya mirası önerilerini değerlendirme, yeşil ekonomi, eko-turizm, kırmızı listede bulunan ve nesli tehlike altında bulunan türlerin durumunun gözlem altında tutulması gibi konularda hizmet vermektedir. IUCN ayrıca, iklim değişikliğinin etkilerinin önlenmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması, doğal kaynaklı felaketlerin etkilerinin azaltılması ve biyoteknoloji konularında çalışmalar yapmaktadır.

Çevre alanında en önemli uluslararası uzman kuruluş olan IUCN, çevre sözleşmelerinin yanısıra, doğal kaynakların yönetimi ve strateji belgelerinin hazırlanması sırasında diğer uluslararası kuruluşlara (BM bünyesindeki örgütler vb.) teknik destek verebilmekte; sözkonusu belgelerin hazırlanmasında anahtar rol oynayabilmektedir.

IUCN’e ülkelerin yanısıra, akademik çevreler ile sivil toplum kuruluşları da üye olabilmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’den Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın yanısıra, TEMA Vakfı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD), Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Turkey), Doğa Derneği (DD), Kaz Dağı ve Madra Dağı Belediyeler Birliği (KMBB)de anılan kuruluşa üyedir.

IUCN, Türkiye’nin de taraf olduğu BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, BM Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi, Nesli Tehlikede Olan Türler (CITES) Sözleşmesi ile Ramsar Sulak Alanlar Sözleşmesi Sekretaryaları ile ortak projeler geliştirmektedir.

Temel Organlar

-Kongre: IUCN’in en önemli organıdır. Dört yılda bir düzenlenmektedir. Kongre’de, IUCN’in genel politikaları belirlenmekte, hükümetlerle ulusal/uluslararası kuruluşlara IUCN’in faaliyetleri çerçevesinde tavsiyelerde bulunulmakta, mali raporlar değerlendirilmekte, bir sonraki döneme ait mali program kabul edilmekte ve üyelerin katkı payları belirlenmektedir. Kongre tarihleri ve düzenleneceği yer Konsey tarafından karara bağlanmaktadır. 2012 Kongresi Jeju/Güney Kore’de düzenlenmiş olup, müteakip Kongre 1-10 Eylül 2016 tarihlerinde Hawaii/ABD’de düzenlenecektir.

-Konsey: Örgütün icra kanadıdır. IUCN Başkanı, Muhasip (treasurer), Komisyon Başkanları ve Bölgesel Konsey üyelerinden oluşmaktadır. 6-15 Eylül 2012 tarihleri arasında Jeju/Güney Kore’de 4. IUCN Kongresinde yapılan seçimlerde Zhang Xinsheng (Çin) IUCN Başkanı seçilmiştir. Konsey’in, Kongre kararları çerçevesinde politikaları yönlendirmek ve tamamlayıcı politikalara karar vermek, IUCN amaçlarına yönelik bildiri yayınlamak, Kongre’ye ve üyelere faaliyetlerle ilgili rapor vermek, bir sonraki yılın program ve bütçesini kabul etmek, Komisyonların faaliyetlerini gözden geçirmek, Genel Direktör’ü atamak gibi yetki ve sorumlulukları bulunmaktadır. Ülkemizden Prof. Nilufer Oral, 2012-2016 dönemi için Batı Avrupa Bölgesi’nden IUCN Konsey üyesidir.

-Ulusal ve Bölgesel Komiteler: IUCN üyeleri, bir ülke, bölge veya alt bölgede, işbirliğinin geliştirilmesine yönelik olarak, sadece IUCN üyelerinin katılımına açık Komiteler oluşturabilmektedir. Bu Komitelerin IUCN’den ayrı hukuki kimlikleri bulunabilmektedir.

-Komisyonlar: IUCN’in kurumsal bilgi ve deneyimlerine ve amaçlarına hizmet etmek üzere oluşturulan gönüllü uzman ağlarıdır. Komisyonlar, Konsey’in önerisi doğrultusunda Kongre tarafından kurulmakta veya görevine son verilmektedir. Komisyon Başkanları, Kongre’ye faaliyetlerine ilişkin rapor sunmaktadır. IUCN bünyesinde aşağıdaki Komisyonlar bulunmaktadır:

• Türlerin Hayatta Kalma Komisyonu

-Sekretarya: İsviçre’nin Gland kasabasında yerleşik Sekretarya, Genel Direktör başkanlığında Kongre, Konsey gibi temel organların koordinasyonunu sağlamaktadır.

Konsey’e karşı, politika ve programların uygulanmasından ve mali yönetiminden sorumlu olan Genel Direktör, iki Kongre arası dönemde gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin olarak Kongrelerde rapor sunmaktadır.

Genel Direktörlük görevini 2007’den itibaren sürdüren Fransız/ABD/Macaristan vatandaşı Julia Marton-Lefèvre’in yerine 2015 Ocak ayında Inger Andersen (Danimarka) atanmıştır.