Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO), sosyal adaletin sağlanması yoluyla dünyada kalıcı bir barışın gerçekleştirilmesi amacıyla, 1919 yılında Versailles Barış Antlaşması ile kurulmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında Milletler Cemiyeti’nin ortadan kalkmış olmasına rağmen varlığını sürdürmüş, 1946’da Birleşmiş Milletler Örgütü ile imzaladığı bir anlaşma ile yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi konusunda çaba gösteren BM’nin ilk uzmanlık kuruluşu olarak hizmet vermeye devam etmiştir.

Tam istihdama ulaşılmasını, sosyal korumanın sağlanmasını, yaşam standartlarının yükseltilmesini, çalışanların kendilerine en uygun işlerde çalıştırılmasını ve kalkınmanın nimetlerinden herkesin eşit şekilde yararlanmasını sağlamaya yönelik politikaların uygulanmasını amaçlayan ILO’yu diğer kuruluşlardan ayıran özellik, bünyesinde hükümet, işveren ve işçi kesimlerinin temsil edilmesidir.

Birleşmiş Milletler’e üye olan ülkeler ILO Anayasası’ndan doğan yükümlülükleri kabul ettiklerini bildirmeleri halinde kuruluşa üye olabilmektedirler. BM’ye üye olmayan bir ülke ise ancak ILO Genel Konferansı kararıyla üyeliğe alınmaktadır. ILO’ya halen 187 ülke üyedir. En son ILO’ya 2016 yılında Tonga Kraliyeti üye olmuştur.

ILO Genel Direktörü İngiliz Guy Ryder’dır.

ILO’nun tüm üye ülkeler ile olan ortak ilişkisi, üyelerin onayladığı ILO Sözleşmelerine tekabül eden ulusal mevzuat ile bu mevzuatın ülke genelinde uygulanmasını takip etmek ve değerlendirmektir. ILO ayrıca, görev alanındaki çeşitli konularda gereksinim duyan ülkelerde teknik yardım programları sağlamaktadır.

ILO, her yıl Haziran ayında yapılan ve karar organı niteliği taşıyan Uluslararası Çalışma Konferansı, yürütme organı niteliğindeki Yönetim Kurulu ve Örgütün Sekretarya hizmetlerini yürüten Uluslararası Çalışma Bürosu’ndan oluşmaktadır.

ILO Yönetim Kurulu Mart, Haziran ve Kasım aylarında olmak üzere yılda üç kez toplanmaktadır. ILO Genel Direktörü’nün seçimi ve çalışmalarının denetimi, Konferans’a sunulmak üzere taslak bütçe ve program hazırlanması, Konferans’ın gündem taslağının hazırlanması gibi önemli fonksiyonları olan Yönetim Kurulu'nun üyeleri üç yıllığına seçilmektedir.

Yönetim kurulu altında faaliyet gösteren altı Komite, iki Alt Komite ve bir Çalışma Grubu, faaliyetlerin yürütülmesinde önemli rol oynamakta, bu birimlerin raporları teşkilat çalışmalarının da yönünü belirlemektedir. Sözkonusu Komitelerin/birimlerin çoğunluğu açık katılımlı olmakla birlikte Sendikal Özgürlükler Komitesi gibi bazılarının üyelikleri seçimle belirlenmektedir.

Yönetim Kurulu'nun 56 asil üyesi (regular titular), 66 yardımcı üyesi (deputy member) bulunmaktadır. Asil üyelerden 28'i hükümetlere, 14'ü işçi, 14'ü işveren temsilcilerine ayrılmıştır. Yardımcı üyeliklerin ise 28'i hükümetlere, 19'u işçi, 19'u işveren temsilcilerine tahsis edilmiştir. Yönetim Kurulu’nun hükümet üyelikleri, ILO'nun resmi dört coğrafi bölgesi (Afrika, Amerika, Asya, Avrupa) arasında denge oluşturacak şekilde dağıtıma tabi tutulmuştur.

Türkiye, 28 Mayıs-12Haziran 2014 tarihlerinde Cenevre'de gerçekleştirilen Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO) 103. Genel Konferansı çerçevesinde 2 Haziran 2014’de yapılan ILO Yönetim Kurulu seçimlerinde tüm bölgesel gruplar içerisindeki en yüksek oyu olarak (255 geçerli oydan 242'si) asil üyeliğe seçilmiştir.

Öte yandan, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 106. Genel Konferansı sırasında 12 Haziran 2017 tarihinde gerçekleştirilen 2017-2020 dönemi ILO Yönetim Kurulu (YK) seçimlerinde ülkemiz, ILO YK yedek üyeliğine seçilmiştir.

Türkiye’nin ILO ile işbirliği 1960'lı yıllarda İşçi Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile Yakın ve Ortadoğu Çalışma Enstitüsü'nün kuruluşu çerçevesinde başlamış, 1990’lı yıllarda çocuk işçiliğine ilişkin teknik işbirliği çalışmaları ile sürmüştür. Sözkonusu program 2007 yılında sona ermiştir. Kamu kuruluşları, işçi ve işveren kuruluşları, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler ve üniversitelerle ortaklaşa yürütülen projelerle kamuoyu duyarlılığının arttırılması, çalışan çocuklara ve ailelerine doğrudan yardım ve eğitim desteği sağlama konuları programın öncelikleri arasında yer almıştır. ILO’nun Türkiye ile birlikte yürüttüğü kayıtdışı istihdam, aktif işgücü piyasası politikaları, tekstil eğitimi, denetim ve sertifikasyon, kadın istihdamı gibi daha küçük çaplı programları da bulunmakta ve kuruluş Türkiye’de bir ülke ofisi ile temsil edilmektedir. Türkiye sözkonusu ofis için arsa sağlamış ve bina inşaatını gerçekleştirmiştir.

Örgüte, Cumhuriyetin kuruluşunun henüz 9. yılında, yani 1932 yılında üye olan Türkiye, 2019 itibariyle toplam 189 Sözleşmeden 59'unu onaylamıştır. Bu sözleşmelerden 4’ü yürürlükten kalkmış olması nedeniyle 55 sözleşme bağlayıcılığını sürdürmektedir. Avrupa Birliği ülkelerince onaylanan Sözleşme sayısı ortalaması 73, ILO’ya üye ülkeler ortalaması 38'dir.